Κώστας Γρίβας
από slpress.gr
Πολλοί Έλληνες αδυνατούν να δεχθούν ότι οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις στην Ελλάδα σε θέματα κρίσιμα για την άμυνα της, όπως είναι η απομάκρυνση βαρέων όπλων από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, για χάρη της Τουρκίας. Και φυσικά δεν δέχονται ότι η Ουάσιγκτον ακολουθεί φιλοτουρκική πολιτική. Αντιθέτως, θεωρούν ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε στρατηγικό σύμμαχο της Ουάσιγκτον, ενώ η Τουρκία απομακρύνεται συνεχώς από τη Δύση.
Για να ενισχύσουν την άποψή τους επικαλούνται τις ολοένα και περισσότερες φωνές στο εσωτερικό των ΗΠΑ που καλούν για εξοβελισμό της Τουρκίας από τη Δύση, ενώ εν παραλλήλω οι σχέσεις με την Ελλάδα συνεχώς ενισχύονται. Ιδιαίτερα δε αν προχωρήσει η απομάκρυνση των πυρηνικών όπλων από το Ιντσιρλίκ και η αναβάθμιση της βάσης της Σούδας, τότε (κατά την άποψή τους) η κατάσταση θα ξεκαθαρίσει.
Η Ελλάδα θα μεταβληθεί στο ακρότατο σημείο της δυτικής γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής, ενώ η Τουρκία θα βυθιστεί στην ευρασιατική άβυσσο και θα μετατραπεί σε εχθρό της Δύσης. Όμως, οι απόψεις αυτές δεν αντιλαμβάνονται τις ποιοτικές μεταλλάξεις που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια στη γεωπολιτική ταυτότητα των δύο χωρών, στην αμερικανική γεωστρατηγική, αλλά και στο διεθνές σύστημα εν συνόλω.
Συγκεκριμένα, στο παρελθόν η Ελλάδα και η Τουρκία είχαν, λίγο πολύ, την ίδια γεωπολιτική λειτουργία στο εσωτερικό του Δυτικού Κόσμου, με την Τουρκία να αντιμετωπίζεται ως ελαφρά σημαντικότερη από την Ελλάδα. Αυτό εκφραζόταν και στο περιβόητο επτά προς δέκα της στρατιωτικής βοήθειας. Σήμερα, όμως, οι δύο χώρες ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους.
Η Τουρκία γεωστρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ
Η μεν Ελλάδα όντως εξελίσσεται σε έναν ολοένα και πιο σταθεροποιημένο σύμμαχο των ΗΠΑ, ενώ η Τουρκία απομακρύνεται από τη Δύση και διεκδικεί ρόλο και θέση ευρασιατικής δύναμης, γεγονός που τη φέρνει αρκετές φορές σε σύγκρουση με τα αμερικανικά συμφέροντα. Όμως, η εξέλιξη αυτή την καθιστά ταυτοχρόνως έναν δυνάμει πολύτιμο συνεργάτη της Ουάσιγκτον, ειδικά σε μια κρίσιμης σημασίας αποστολή, την ανάσχεση της Κίνας.
Δεν αναφέρομαι μόνο στον "διάδρομο" της Κεντρικής Ασίας, που ξεκινάει από την Τουρκία, περνάει από τις τουρκόφωνες-τουρκογενείς πρώην Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης, για να καταλήξει στο Xinjiang στη βόρειο Κίνα. Παρεμπιπτόντως, η επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στην Αρμενία, υπό την καθοδήγηση και με την στήριξη της Τουρκίας, θα πρέπει πιθανώς να εξεταστεί και σε αυτό το πλαίσιο.
Ωστόσο, εκτός από τον "διάδρομο" των τουρκογενών χωρών, εξίσου σημαντικές είναι οι προνομιακές σχέσεις της Τουρκίας με κρίσιμες χώρες της ευρασιατικής περιφέρειας, με προεξάρχουσα το Πακιστάν, αλλά και με την Ινδονησία, τη Μαλαισία και άλλες. Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται, μια ισχυρή Τουρκία μπορεί να λειτουργήσει ως αντίβαρο της Κίνας και να συγκρατήσει, για παράδειγμα, το Πακιστάν από το να μεταβληθεί σε οργανικό κομμάτι της κινεζικής γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής.
Φυσικά, για να λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να διατηρεί και οργανικούς δεσμούς με τη Δύση, έστω και χαλαρούς. Αλλιώς κινδυνεύει να ενσωματωθεί και αυτή στο καινοφανές γεωπολιτικό σχήμα της ευρασιατικής Multi Power που βρίσκεται σήμερα υπό διαμόρφωση. Δηλαδή σε μια χαλαρή μεν, αλλά λειτουργική συσπείρωση πολλών ευρασιατικών κρατών, με πυρήνα το σύστημα Κίνας-Ρωσίας.
Το ευρασιατικό ΝΑΤΟ
Αυτή η Multi Power θα ενσωματώνει τα συνεργατικά, αλλά και τα ανταγωνιστικά στοιχεία των χωρών που τη συνθέτουν, σε μια ενιαία γεωπολιτική ταυτότητα. Θα μπορούσαμε ίσως να την χαρακτηρίσουμε κάτι σαν άτυπο ευρασιατικό ΝΑΤΟ, αλλά με πολύ μεγαλύτερο γεωπολιτικό βάθος και δυναμική από ό,τι το πραγματικό ΝΑΤΟ. Αυτή η σπονδυλωτή Multi Power προέκυψε εν πολλοίς ως αποτέλεσμα της άφρονος και αλαζονικής πολιτικής των ΗΠΑ, να συνεχίζουν να λειτουργούν μέσα σε έναν πολυπολικό κόσμο, ωσάν να ήταν μονοπολικός.
Έτσι, μια πολιτική "εναντίον όλων" έσπρωξε στην αρχή τη Μόσχα στην αγκαλιά του Πεκίνου και το Πεκίνο στην αγκαλιά της Μόσχας. Στη συνεχεία ενσωμάτωσε σε αυτό το σχήμα και το Ιράν. Διαμορφώθηκε, δηλαδή, ένα γεωπολιτικό τρίγωνο στις τρεις άκρες της Ευρασίας που συνθέτει μια μεγάλη γεωπολιτική μάζα, η οποία έλκει προς την τροχιά της και τις υπόλοιπες χώρες της ευρασιατικής περιφέρειας.
Πιθανώς, η σημαντικότερη αυτών των ευρασιατικών χωρών είναι η Τουρκία. Η σημασία της Τουρκίας έγκειται στο εξής: στην περίπτωση που ενσωματωθεί σε αυτό το σχήμα, θα δημιουργηθεί ένας δακτύλιος γύρω από το εσωτερικό της Ευρασίας, που θα απορροφήσει σχεδόν όλα τα ευρασιατικά κράτη που βρίσκονται μέσα σε αυτόν. Για να μην συμβεί αυτό οι ΗΠΑ κατανοούν ότι πρέπει να κρατήσουν κάποιους ουσιαστικούς δεσμούς με την Τουρκία. Γι' αυτό και δεν θέλουν να την πιέσουν.
Για παράδειγμα, πολλές φορές αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να καταστρέψουν την τουρκική οικονομία. Όμως, αν κάνουν κάτι τέτοιο απλά θα δώσουν την ευκαιρία στην Κίνα να χρησιμοποιήσει την τεράστια οικονομική της ισχύ, ώστε να ελέγξει την τουρκική οικονομία και να ρυμουλκήσει την Τουρκία στο στρατόπεδό της. Κάτι που ήδη κάνει εν μέρει, μιας και η τουρκική λίρα στηρίζεται πρωτίστως από την Κίνα. Άλλωστε, κάτι παρόμοιο έγινε και στο Ιράν.
Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να χάσουν τη Τουρκία
Επομένως, δεν υπάρχει απολύτως καμία αντίφαση στην αμερικανική πολιτική. Ναι μεν κάνει μια μεγάλη γεωπολιτική επένδυση στην Ελλάδα, την οποία και εντοιχίζει έτι περαιτέρω στο δυτικό γεωπολιτικό οικοδόμημα, όμως από την άλλη σε καμία περίπτωση δεν θα ασκήσει υπερβάλλουσες πιέσεις σε μια Τουρκία, η οποία είναι κρίσιμη για το νέο μεγάλο παιχνίδι που παίζεται στην ευρασιατική σκακιέρα.
Άρα, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να είναι σύμμαχος της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας, τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Αντιθέτως, θα προσπαθήσουν να κρατήσουν την Τουρκία στη δυτική αρχιτεκτονική ως δυνάμει συνεργάτη και όχι πλέον ως χώρα εξαρτώμενη από αυτές, έστω και "κακοκαρδίζοντας" τη δεδομένη Ελλάδα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς πρέπει να αναζητήσουμε "προστασία" κάπου αλλού. Απλώς, για μια ακόμη φορά, καθίσταται σαφές ότι η Ελλάδα οφείλει να κινηθεί και να λειτουργήσει ως πλήρως ανεξάρτητος, αυτόνομος και αυτόφωτος γεωπολιτικός πόλος. Το οφείλει αν θέλει να υπερασπίσει την ύπαρξή της και πολύ περισσότερο αν θέλει να βρει θέση και ρόλο σε αυτόν τον ρευστό και δυναμικό κόσμο που έχει δημιουργηθεί.
1 Οκτωβρίου 2020 / Πηγή : slpress.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου