Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο στην ιστορία. Στην εποχή μας είναι ταυτισμένη με την εξάπλωση - έστω και διακριτικά - του Καπιταλιστικού Συστήματος παγκοσμίως. Η εξάπλωση, η διάδοση αυτή πέρασε μέσα από πολλές φάσεις και διαδικασίες ιδεολογικές και κοινωνικές, κυρίως, οικονομικό- ιστορικού επαναπροσδιορισμού αξιών και στρατηγικής επιβολής του κυρίαρχου κεφαλαίου. Η ένωση πολλών διακριτών στοιχείων περί το 1994-95 δημιούργησαν το νέο "οικονομικό προϊόν" ή "Νέα οικονομία". Είναι γεγονός ή σχεδόν, ότι, με τη Νέα οικονομία, τελειώνει μία περίοδος χαμηλής παραγωγικότητας περίπου είκοσι χρόνων 1974-1994.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι έχει υπερεκτιμηθεί το "προϊόν" αυτό και ότι είναι δυνατόν να υπάρξουν οδυνηρές εκπλήξεις στο εγγύς μέλλον, κυρίως στο χώρο της πληροφορικής – Ιντερνέτ - που χαρακτηρίζεται ως εποχή της γνώσης και της πληροφορίας - τεχνολογικά - και κατά συνέπεια καθίσταται οικονομικό αγαθό εν δυνάμει πέραν πάσης αμφιβολίας. Υπάρχει μία υπερβολή ως προς την εκτίμηση του προϊόντος και την αξία του - τόσο στον οικονομικό όσο και στον πολιτικό τομέα - και άρα το ρίσκο - κυβερνητικό - είναι μεγάλο είτε σαν εθνικά κράτη είτε σαν συνασπισμοί κρατών. Το ερώτημα είναι οι υπάρχοντες θεσμοί τι μπορούν να εγγυηθούν, δεδομένης της δυσκινησίας και, συχνά, αναποτελεσματικότητάς τους.
Ποιος συντονίζει και ελέγχει αυτούς τους θεσμούς; Οι Μεγάλες Δυνάμεις ή καλλίτερα η Μία μεγάλη και κατά συνέπεια το Μεγάλο Κεφάλαιο.
Βεβαίως καθοριστικό ρόλο έπαιξε, και παίζει, η πολιτική συγκυρία και η στρατηγική της μεθόδου ωραιοποίησης του συστήματος ως προς την προσέγγιση της κρατικής εξουσίας στις κοινωνικές ευαισθησίες και συμπεριφορές της κοινωνίας, που τη διακρίνει η απαξίωση της πολιτικής ιστορίας του καιρού της και ζει το δράμα της φθοράς των μελών της. Είναι σαφές ό,τι είναι το νέο παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό σύστημα που υποχρεώνει τον πολίτη - τον όποιο πολίτη του όποιου κράτους - να προσαρμοσθεί στις λογικές αυτής της εξουσιαστικής πολιτικής και οικονομικής σχέσης κράτους-κοινωνίας.
Η περίοδος 1945-1989, διακρίνεται από την αντιπαλότητα- συμπληρωματικότητα μεταξύ τριών συστημάτων: του WelfareState στη Δύση, του Σοβιετισμού στην Ανατολή και της Εθνικής Λαϊκής Κυριαρχίας στο Νότο.
Την περίοδο 1989-2000 γυρίζουμε σελίδα οριστικά και ανεπιφύλακτα χωρίς να έχουμε έτοιμο ένα υποκατάστατο, ένα στοιχειώδες κανονιστικό σύστημα εξισορροπιστικής σχέσης κοινωνίας και πολιτικής για να μπορέσει να εμπεδωθεί μια νέα ιστορική αντίληψη που θα εγγυηθεί το νέο πολιτικό-οικονομικό σύστημα. Εξ ου και η παρούσα είναι μία χαοτική φάση προς ένα αβέβαιο και απροσδιόριστο μέλλον.
Έτσι, λοιπόν, την εποχή ταλανίζει η πολιτική διαχείρισης της εξουσίας μέσα από τους γνωστούς πολιτικούς σχηματισμούς των κομμάτων.
Πολύ μελάνι καταναλώνεται σήμερα γύρω από την "ιστορική" πορεία των κομμάτων και την ιδεολογική και "συμβολική" φαινομενολογία και σημειολογία της παρωχημένης, πια, παρουσίας τους και συμμετοχικής διαδικασίας στο πολιτικό σύστημα. Στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης και της Νέας Οικονομίας το Διεθνές οικονομικό σύστημα ορίζεται από τις ιδιότυπες σχέσεις του με τα μονοπώλια, τις πολυεθνικές και την ούτω πως λεγόμενη "Δημοκρατική βιομηχανία".
Η ιλιγγιώδης ανάπτυξη και τα τρομακτικά οικονομικά μεγέθη μεγαλώνουν το χάσμα μεταξύ πτωχών και πλουσίων, πολιτών και κρατών. Γεννιέται η καταναλωτική κοινωνία της αφθονίας. Νέες ανακατατάξεις κοινωνικοπολιτικές δημιουργούν τη θεωρητική βάση μιας νέας συμμετοχικής κοινωνίας. Τα κόμματα; Απόντα. Για ιδεολογικές θέσεις είναι αφελές να ομιλήσουμε. Το φαινόμενο της οικονομικό- τεχνολογικής έκρηξης συνθλίβει τον πολίτη και την κοινωνία.Ο πολίτης αντιλαμβάνεται ότι η παραπληροφόρηση αλλοιώνει σιγά-σιγά τις σταθερές του Δημοκρατικού και Οικονομικού του περιβάλλοντος. Η κυβέρνηση, τα κόμματα, η διανόηση δεν προβληματίζονται... Κανείς δεν ανησυχεί… Καμία παρέμβαση μιας κάποιας κοινωνικής πολιτικής ή κρατικής μέριμνας για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές ανισότητες και τις επικίνδυνες διακυμάνσεις σε μια κοινωνία με διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις. Κανείς δεν σκύβει να διαβάσει τον P.J. Hillery ...
Αντιμετωπίζουμε υψηλό και συνεχώς αυξανόμενο επίπεδο ανεργίας, χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης και συνεχώς αυξανόμενο επίπεδο προσδοκιών.
Κανείς, ούτε κόμμα ούτε πολιτικός, είναι θέμα πολιτικού marketing. Είναι θέμα Διεθνών Σχέσεων των πολιτικών και οικονομικών κέντρων και είναι θέμα πολιτικής, οικονομικής και εξουσιαστικής επικοινωνίας. Είναι πάνω απ' όλα θέμα ελέγχου των ΜΜΕ και πώς αυτά διαμορφώνουν κοινή γνώμη στο ελεγχόμενο, ούτως ή άλλως, σύστημα. Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, όπως γράφουν οι Shannon και Wearer,είναι εξαιρετικής σημασίας διότι εντοπίζουν και εγκλωβίζουν -στον πολίτη και την κοινωνία- τα απαραίτητα στοιχεία μιας ωφελιμιστικής και ρεαλιστικής ιδιοτελούς επικοινωνίας στη διάθεση της όποιας εξουσίας. Εξ ου και το δόγμα της πληροφορίας ότι, η επικοινωνία είναι ύπαρξη, υπόσταση άυλη και ότι η επικοινωνία αυτού του είδους συμπεριλαμβάνει όλες τις διαδικασίες δια των οποίων η ανθρώπινη σκέψη και τα παράγωγά της δύνανται να επηρεάσουν τον άνθρωπο κατά το δοκούν…!
Έτσι διαμορφώνεται η Κοινή Γνώμη και εν συνεχεία, η προπαγάνδα εξαγνίζεται και σαν αυτοσκοπός αποκτά άλλες διαστάσεις ωφελιμιστικές για τον χρήστη και άκρως επικίνδυνες για την κοινωνία και το Δημοκρατικό Σύστημα. Ο MeLuhan χαρακτηρίζει τα ΜΜΕ ως επέκταση του σώματος και του νευρικού συστήματος του ανθρώπου, που επιδρούν και επηρεάζουν το αισθητήριο και την εικόνα-μορφή της αντίληψης των ανθρώπων, και προχωρώντας λέει ότι... έχουν τα ΜΜΕ τη δύναμη να προσχεδιάζουν και να διαμορφώνουν τις μεταξύ τους σχέσεις.
Αυτή η άποψη απαντάται αποτελεσματικά στο πολιτικό σύνθημα "το μέντιουμ είναι το μήνυμα".
Κι εδώ έχουμε κρίση του πολιτικό-κομματικού συστήματος. Είναι βεβαίως γνωστό ότι τα πολιτικά συνθήματα δεν τα γράφουν πολιτικοί, αλλά επαγγελματίες της Πολιτικής Επικοινωνίας. Ανάλυση με παλμογράφο που αφορούσε τις ομιλίες τριών πολιτικών με διαφορά ηλικίας μεταξύ τους, δώδεκα έως τριάντα χρόνια, κατέδειξε ότι δεν έδωσαν γραμμικό αποτέλεσμα, αλλά καμπύλες που δεν συναντώνται πουθενά…! Και όπως λένε οι ειδικοί (Β. Λαμπρόπουλος): το φαινόμενο αυτό, με ροή απρόβλεπτη και ας χρησιμοποιούνται οι ίδιες λέξεις και πιθανόν και οι ίδιες ιδέες, είναι χαμηλού επιπέδου όπως τα στερεότυπα γλωσσικά, συμβόλων και φυσικά αποτελέσματος. Φθάνει να σκεφθούμε ότι ο ένας χρησιμοποίησε 620 λέξεις, ο δεύτερος 450 και ο τρίτος 400 λέξεις. Είναι λοιπόν σαφής η έλλειψη ιδεών και επιχειρημάτων και η χρήση μιας πολύ φτωχής και ανεπαρκέστατης γλώσσας της πολιτικής επικοινωνίας σε πρώτο πρόσωπο. Και βεβαίως είναι προκλητικά αλαζονική η παρουσία του μονόλογου του αρχηγού, χαρακτηριστικό γνώρισμα των εγωκεντρικών και προσωποπαγών κομμάτων της εποχής μας. Έτσι ο υποτιθέμενος πολιτικός διάλογος - sic - μεταξύ κόμματος και πολίτη γίνεται μέσα από σχεδιασμούς τηλεοπτικού θεάματος και κακόγουστης μετατροπής της Δημόσιας ζωής, σε ευτελές προϊόν των ΜΜΕ.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αποφεύγονται οι πάλαι ποτέ μεγάλες πολιτικές συγκεντρώσεις και χρησιμοποιείται η εύκολη - και ίσως αποτελεσματικότερη - λύση της μετάδοσης τηλεοπτικά ενός κειμένου ή μιας συνεντεύξεως όπου ο ομιλητής διαβάζει στην TV κάμερα που έγραψε ένας επαγγελματίας της επικοινωνίας.
Τα πολιτικά κόμματα έχουν αυτοπαγιδευθεί σε ξεπερασμένα στερεότυπα, έχουν αποστασιοποιηθεί από το παρελθόν τους - ηθελημένα ή όχι - και έχουν αποκοπεί από τις πολιτικό-ιδεολογικές καταβολές τους. Με σχετική εξαίρεση το ΚΚΕ και ίσως κάποιες εξωκοινοβουλευτικές μικρό-ομάδες.
Στη γενική απαξίωση του πολιτικό-κομματικού μας συστήματος, ο πολίτης αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι είναι υπεύθυνος για την έσχατη αξιοπρέπειά του. Συναισθάνεται ότι πρέπει να βρει το νόημα της επόμενης ημέρας. Του τα στέρησαν όλα στο όνομα της παγκοσμιοποίησης - νέας ή παλαιάς οικονομίας - της Ευρωπαϊκής σύγκλισης, στο όνομα ξεπερασμένων φαντασιακών ιδεολογιών, στο γκρέμισμα όσων πίστευε από όσους πίστεψε και αγάπησε και υπηρέτησε. Αυτοί οι ίδιοι του στέρησαν την ηθική της αλήθειας, την αισθητική της ρουτίνας, την ανθρώπινη καθημερινότητα, το δικαίωμα και τη διάθεση να ονειρεύεται!!!
Το κομματικό κατεστημένο - και όχι μόνο στην Ελλάδα - έχει αναγάγει σε δόγμα τη ρήση του Ριμπό «Εγώ είναι άλλος» και σε απλά Ελληνικά:«Ευτυχώς για σένα υπάρχω εγώ…»
Κάθε μέρα ο Έλληνας, και ο Ευρωπαίος, αισθάνονται ότι απειλείται, όσο ποτέ άλλοτε τους τελευταίους τέσσερεις αιώνες…
Ζούμε, είναι αλήθεια, σ' ένα βαρβαρικό κόσμο. Με ή όχι Ένωση, με ή όχι Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, ο πολίτης αισθάνεται μόνος και ψάχνει - αρχίζει - να βρει τις ρίζες του και τις αξίες τις παλιές. Η Δυτική παράδοση, Φιλοσοφική-Θρησκευτική και Πολιτική, βρίσκεται σε παρακμή. Ο πολίτης, η κοινωνία, αγωνιά και ίσως αναζητάει την αναθεώρηση του συστήματος, επιδιώκει το ξανακτίσιμο νέων αξιών. Νιώθει, βιώνει καθημερινά, την αλαζονική βία και δύναμη της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας.Παραπληροφόρηση, διαστρέβλωση της αλήθειας και περιφρόνηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας τον φέρνουν μπροστά στο απέραντο κενό. Το δίλημμα προφανές. Και τώρα τι; Κάτι νέο δεδομένης της αποτυχίας των οργανικών, οργανωτικών και λειτουργικών δομών του πολιτικό-κομματικού μας συστήματος, πρέπει να επιχειρήσει πάλι.
Η ανθρώπινη μοίρα το προδιαγράφει και το επαναβεβαιώνει με δογματικό τρόπο - με την Αρχαία έννοια του όρου - να γνωρίσει την αλήθεια με όση βεβαιότητα γίνεται και μέσα από μία εμπλοκή με τους συνανθρώπους του σε ελεγκτική επιχειρηματολογία, ώστε να συνειδητοποιήσουν την μέχρι τώρα, ίσως, ονειρική τους άγνοια και να μπορέσουν να ανακαλύψουν οι ίδιοι και μόνοι τους την αλήθεια που το παρελθόν τους έκρυψε και το παρόν τους αρνείται. Το συμβολικό παρελθόν τους απέκοψε από την πράξη, αφού τους ανάγκασε να πορευθούν σε δρόμους και πλατείες γεμάτους σύμβολα που οδηγούν στο απόλυτο μηδέν. Αρχίζει ο πολίτης να βιώνει, έντονα, το ασυμβίβαστο ελευθερίας και συμβόλων.
Οι δημιουργικές πράξεις των κομμάτων έχουν εκτοπισθεί από σύμβολα και συμβολικές σκέψεις αλλά και προθέσεις που ανακυκλώνουν και επανατροφοδοτούν το τίποτε. Και αφού συνειδητοποιεί ότι τα σύμβολα ασκούν αρνητική επίδραση στη σκέψη του, στη ζωή του, θα στραφεί, σίγουρα, σε επαναπροσδιορισμούς της πολιτικής θέσης σε συγκεκριμένες προτάσεις και όχι σε παλαιές και θεωρητικές κατασκευές της κομματικής αναγκαιότητας και της συμμετοχικής διαδικασίας της νομενκλατούρας.
Ζούμε μία περίοδο μεγάλου προβληματισμού και όταν - γρήγορα - ο πολίτης με την ιδέα του σκοπού και της αντικειμενικότητας ανακαλύψει πάλι τους ουσιώδεις χαρακτήρες των αξιών τότε θα προχωρήσει στις μεγάλες αλλαγές. Τότε στο ευτελισμένο προπαγανδιστικό συντακτικό της επικοινωνίας των κομματικό- εξουσιαστικών ΜΜΕ θα αντιπαραθέσει θέσεις και πιστεύω όπως ότι, σκοπός και αξίες δεν είναι όροι ανταλλάξιμοι μεταξύ τους διότι ενώ κάθε αξία είναι αυτοσκοπός, κάθε σκοπός δεν είναι υποχρεωτικά και αξία (Ε. Μουτσόπουλος). Τότε θα καταλάβει και θα οργιστεί με την πολιτική εξουσία που πιστεύει ότι οι στόχοι που εξυπηρετούν τα κομματικά τους συμφέροντα και τα μέσα που εφαρμόζει για το σκοπό αυτό είναι όλα νόμιμα. Κάτω από συνθήκες διαστρεβλωτικής επικοινωνιακής παραπληροφόρησης ζει. Ο πολίτης ζει στην αποδόμηση της αξιοκρατικής οντότητας, αρχίζει, όμως, δειλά- δειλά με την κριτικό-ερμηνευτική και αναλυτική του κοινωνικό-πολιτικού του βίου την απόρριψη των φαντασμάτων του παρελθόντος και οι οδυνηρές φαντασιώσεις του παρόντος θα σηματοδοτήσουν το τέλος μιας ευτελισμένης κρατικό-οικονομικής εξουσίας που παράγεται χρόνια και χρόνια από ένα κομματικό γκρουπούσκουλο που μοναδικό σκοπό έχει τη νομή και τη διαχείριση της πολιτικής εξουσίας.
Όλα αυτά συντείνουν και στις ψιθυριστές απόψεις περί κομματικών αλλαγών συμβόλων και μεταλλάξεων του συστήματος. Τα πολιτικά κόμματα και τα σύμβολά τους είναι ταυτισμένα με άλλες εποχές και κυρίως με άλλες πολιτικό-ιδεολογικές νοοτροπίες, και πάνω απ' όλα είναι ταυτισμένα με πρόσωπα ιστορικά που με τον ένα ή τον άλλον τρόπο σφράγισαν την εποχή τους. Δεν υπάρχουν όμως πια. Το πολιτικό μέλλον των κομμάτων και η πολιτική καριέρα των μελών του και κυρίως των αρχηγών τους συντείνουν στις όποιες αλλαγές. Οι αλλαγές όμως πρέπει να είναι οργανικές και οργανωτικές και κυρίως πρέπει να παράγουν πολιτικό λόγο και ουσιαστικές πράξεις. Εκτίμησή μου είναι ότι καμία αλλαγή δεν θα ωφελήσει τον τόπο και την κοινωνία αν δεν υπάρξει αλλαγή πολιτικής.
Ο τόπος τα τελευταία τριάντα χρόνια έχει αλλάξει ριζικά. Η πολιτική αυτών των χρόνων έχει ταυτιστεί με την αντίληψη και τη νοοτροπία σύμπλευσης και συμμαχιών που δεν υπηρετούν το Δημόσιο συμφέρον. Χρειαζόμαστε μία δυναμική και ιστορική ανακατάταξη σ' όλο το πλέγμα της πολιτικό-οικονομικής διαχείρισης. Μεγάλες μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν, ούτε καν μικρές, κανόνες διαφάνειας το ίδιο, διάκριση εξουσιών και ορισμός ανεξαρτήτων διοικητικών αρχών, ελάχιστες. Το κράτος παραμένει PadrePadrone και η σχέση κράτους-πολίτη στην καλλίτερη των περιπτώσεων είναι πελατειακή. Η ελληνική συνείδηση προϊόν εν ανεπαρκεία, οι παραδόσεις που είναι συνεκτικός ιστός μιας κοινωνίας - κυρίως στα μικρά κράτη, έχουν ευτελισθεί, η γλώσσα έχει απονεκρωθεί. Άρα η ώρα της αλλαγής είναι ευχή για όλους ούτως η άλλως.
Προσοχή όμως, οι Έλληνες έχουν τραυματικές εμπειρίες από τις εκάστοτε "αλλαγές" αυτών των χρόνων, όπου εν ονόματί τους έχασαν εθνική και ανθρωπιστική ταυτότητα. Το θέμα της αλλαγής δεν είναι θέμα αλλαγής συμβόλων ενός κόμματος ούτε η μετάλλαξή του σε κάτι παρεμφερές αλλά η παραγωγή πολιτικού λόγου. Ζητούμενο είναι η αλλαγή πολιτικής σκέψης και παραγωγής ιδεών. Η αλλαγή του σήματος του Κ.Κ. Ιταλίας Οκιέτο δεν ωφέλησε σε τίποτα τον Ντ' Αλέμα και την "Ελιά" αφού λόγος και νοοτροπία παρέμειναν ίδια. Το ίδιο έγινε και με τις αλλαγές στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσηςαπό κομμουνιστικά κόμματα που βαπτίσθηκαν Σοσιαλιστικά ή Δημοκρατικό-αριστερά και λοιπόν, τα ίδια και χειρότερα ίσως. Τα φαντάσματα έμειναν.
Στην Ελληνική πραγματικότητα, οι συζητούμενες αλλαγές μου φαντάζουν σαν κάποιους που ανακατεύουν την τράπουλα για να πάρουν καλλίτερο χαρτί. Η ιδιότητα του πολίτη ως μέλος ενός κράτους δεν του δίνει μόνο νομική υπόσταση αλλά και δικαιώματα και υποχρεώσεις. Τροφοδοτεί, όμως, όπως γράφει ο Cuniver και θυελλώδεις αντιπαραθέσεις γιατί θέτει το ζήτημα του τρόπου ένταξης στην κοινότητα (κοινωνία) και τις σχέσεις του ατόμου με την πολική εξουσία.
Επειδή η κοινωνία έχει την ικανότητα της αυτό-οργάνωσης, η ισορροπία των κοινωνικών σχέσεων -που διέπονται από νόμους και ρυθμιστικές πράξεις του κράτους- θα μπορούσε να προκύψει από μία ελεύθερη οικονομία. Στην περίπτωση αυτή το κράτος πρέπει να καθορίζει τους κανόνας και να εγγυάται την ισονομία των πολιτών του. Η Δημοκρατία και το Σύνταγμα καθορίζουν τους κανόνες άσκησης εξουσίας εις τρόπον ώστε ο πολίτης να νιώθει ότι προστατεύεται από μια πιθανή κατάχρηση εξουσίας.
Ο Μοντεσκιέ στο πνεύμα των νόμων, προσδιορίζει... το συνταγματικό κράτος δίνει στους πολίτες μια ακριβή υπόσταση, η οποία εξαρτάται από την αλληλο-εξάρτηση των εξουσιών - το σύνολο των νόμων εσωτερικού δικαίου, αυξημένης τυπικής ισχύος. Το κράτος στηρίζεται στο Σύνταγμα που καθορίζει τις εξουσίες (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική), οργανώνει τις μεταξύ τους σχέσεις έτσι ώστε καμία από αυτές τις εξουσίες να μην μπορεί να ασκηθεί χωρίς τη συνδρομή και τον έλεγχο των δύο άλλων... Οι όποιες αλλαγές, λοιπόν πρέπει να έλθουν στην κατεύθυνση αυτή, να πατάξουν την αυθαιρεσία, κρατική και ιδιωτική, για το Δημόσιο συμφέρον και τον πολίτη. Να αλλάξουν νοοτροπία και αντίληψη περί διακυβέρνησηςτης χώρας, όπως σήμερα, να σεβαστούν την κοινωνία και να διασφαλίσουν τη δυνατότητα στον πολίτη να έχει τις ίδιες ευκαιρίες, την ίδια μεταχείριση ελεύθερα και αξιοκρατικά.
Συμπερασματικά πρέπει να αλλάξουν οι δομές του συστήματος και νέοι θεσμοί να εγγυηθούν μία πολιτεία Ισονομίας και Ισοκρατίας. Αν λοιπόν οι αλλαγές αυτές αλλάζουν το κοινωνικό-πολιτικό μόρφωμα που έχουν κατασκευάσει τα κομματικά ΜΜΕ, φέρουν ελπίδα και όραμα για ένα καλλίτερο αύριο προσιτό σ' ολόκληρη την κοινωνία και τότε καλώς να έλθουν.
Πρώτη Δημοσίευση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου