Ιστορικώς η σχέση του κράτους και των τραπεζών υπήρξε στενότατη μέσω της χρηματοδότησης των δαπανών του κράτους από τις τράπεζες, ιδίως των εκτάκτων αναγκών για τη διεξαγωγή πολέμων. Η ξακουστή Τράπεζα της Αγγλίας ως παγκόσμια κεντρική τράπεζα την εποχή της πρωτοκαθεδρίας της Μεγάλης Βρετανίας, εισήγαγε τον ιδιόμορφο συνεταιρισμό μεταξύ των τραπεζών και των πολιτικών. Αρχικώς, η αθέτηση κρατικών δανείων υπήρξε η θεμελιώδης αιτία της κατάρρευσης τραπεζικών οίκων στην εποχή του Μεσαίωνα. Όμως, με την πάροδο του χρόνου η σχέση πιστωτή - οφειλέτη προοδευτικά άρχισε να αντιστρέφεται και με την ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας το κράτος πλέον οριστικά μετετράπη σε δανειστή ‘εσχάτης ανάγκης’ των ιδιωτικών εμπορικών τραπεζών. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του περασμένου αιώνα το αποτελεί η στήριξη με ιδιαίτερο ζήλο του τραπεζικού συστήματος από τις δημοκρατικές κυβερνήσεις στη διάρκεια της Μεγάλης Κρίσης της δεκαετίας του 1930.
Εμφανώς, η παρούσα παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού η οποία είναι σε εξέλιξη, αλλά και η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, που μετέτρεψε την Ελλάδα σε δουλοπαροικία χρέους, σηματοδοτεί ένα άλλο ηχηρό παράδειγμα ότι η αιτιώδης συνάφεια έχει πλέον οριστικά αντιστραφεί. Έτσι, ενώ στο παρελθόν ο μεγαλύτερος κίνδυνος των τραπεζών προέρχονταν από το κράτος - έθνος, στη σημερινή εποχή ο μεγαλύτερος κίνδυνος της βιωσιμότητας των κρατών προέρχεται από τις τράπεζες. Πως προκλήθηκε αυτή η σημαντική αλλαγή;
Με την ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας το κράτος - έθνος αρχίζει σταδιακά να μετατρέπεται σε δανειστή «εσχάτης ανάγκης» των ιδιωτικών εμπορικών τραπεζών. Όπως αναφέρει ο Ανδρέας Ανδρεάδης στο περίφημο βιβλίο του, Ιστορία της Τράπεζας της Αγγλίας,1 παρά τη σφοδρή αντιπολίτευση το σχέδιο πέρασε σε νομοθετική πράξη του Αγγλικού Κοινοβουλίου με την επωνυμία “Tonnage Act” (Νόμος Χωρητικότητας). Μετά από διάφορα άρθρα για επιβολή φόρων, δηλώνει ο Ανδρεάδης, η νομοθετική πράξη ενέκρινε την ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας, υπό μορφή εταιρίας (corporation).
Ως προσθήκη λοιπόν σε φορολογικό νομοσχέδιο που αφορούσε τη χωρητικότητα των πλοίων σε τόνους, ιδρύθηκε η διάσημη Τράπεζα της Αγγλίας το 1694, ως αμιγώς ιδιωτική εταιρία (joint stock company) παρά τον μεγαλοπρεπή της τίτλο. Η Αγγλία είχε χρηματοοικονομικά εξαντληθεί μετά από μισό αιώνα πολέμων με τον βασιλιά «ήλιο» της Γαλλίας, Λουδοβίκο ΙΔ’, και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο (1642-1651). Ο ολλανδικής καταγωγής βασιλιάς Γουίλιαμ ο Γ’ βρίσκονταν σε σοβαρή ανάγκη εξεύρεσης χρημάτων για τη διεξαγωγή ενός νέου πολέμου με τον Λουδοβίκο, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει την ηγεμονία της οικονομικώς ισχυρής Γαλλίας στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Παγιδευμένος ο Γουίλιαμ μεταξύ της αδυναμίας επιβολής νέων επαχθών φόρων και της εξεύρεσης κεφαλαίων μέσω προσφυγής σε ιδιωτικό δανεισμό, σε συνεργασία με το Κοινοβούλιο απεδέχθη το σχέδιο του Σκωτσέζου William Paterson, της ίδρυσης μιας ανώνυμης πολυμετοχικής εταιρίας. Το επιχειρηματικό σχέδιο όριζε ότι η ανώνυμη εταιρία θα είναι τράπεζα και θα φέρει το όνομα Bank of England. Οι μετοχές της θα πωληθούν σε ιδιώτες επενδυτές έναντι του ποσού των £ 1.200.000 σε χρυσό και η ολοσχερής είσπραξη του μετοχικού κεφαλαίου θα προσφερθεί ως δάνειο στο βασιλιά Γουίλιαμ με επιτόκιο 8% ! Αυτό είναι το πρώτο σκέλος του σχεδίου, που η σύλληψή του έγινε από ένα cabal (κλίκα) στο παρεκκλήσι Mercers’ Chapel του Λονδίνου.2
Η αρχική επινόηση του σχεδίου ίδρυσης της Τράπεζας της Αγγλίας πιστώνεται στο μέλος του Αγγλικού Κοινοβουλίου Charles Montagu, χρησθείς, Υπουργός Οικονομικών το 1694 για τη συνεισφορά του στην προώθηση του σχεδίου της ίδρυσης της Τράπεζας, και μετέπειτα 1ος Κόμης του Halifax. Ο Montagu παρουσίασε στο Κοινοβούλιο το πλάνο ίδρυσης της Τράπεζας ως χρηματοδότριας και εντολοδόχου του δημοσίου με βάση τον σχεδιασμό του William Paterson. Παρά τις έντονες συζητήσεις μεταξύ των μελών του κοινοβουλίου, και ιδίως τις αντιδράσεις των συντηρητικών και της αριστοκρατίας των γαιοκτημόνων που αντετίθεντο στη δημιουργία έκδοσης εθνικού νομίσματος από «χαρτί» ως διαβρωτικό στοιχείο της οικονομίας, η πρόταση του Charles Montagu υπερψηφίστηκε.
Ως εκ τούτου, στις 27 Ιουλίου 1694, με βασιλικό διάταγμα πήρε «σάρκα και οστά» η τράπεζα των τραπεζών με τη μεγαλοπρεπή επωνυμία: «Ο Κυβερνήτης και η Εταιρία της Τράπεζας της Αγγλίας» (The Governor and the Company of the Bank of England). Μ’ αυτή την εξόχως παραπλανητική επωνυμία πώς να μην επαληθευθεί η δήλωση του Sir Francis Baring, «πολλοί λίγοι ξένοι έχουν καταλάβει την Τράπεζα… Αυτοί πάντοτε θεωρούσαν ότι τα χαρτονομίσματα της είναι χαρτονομίσματα της κυβέρνησης». 3 Με πρότυπο το μοντέλο της, ιδρύθηκαν οι κεντρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών (1913), και αργότερα και της δικής μας, της Τράπεζας της Ελλάδος (1928). Με το επιβλητικό αυτό όνομα και τη θεσμική ιερότητα του Βασιλιά και του Κοινοβουλίου να συμβαδίζουν αρμονικά χέριχέρι, πώς να μην ξεγελαστεί ο λαός και οι ξένοι από την επινόηση του σχεδίου που έγινε σ’ ένα παρεκκλήσι σε μυστικές συσκέψεις επενδυτών και μελών του Κοινοβουλίου. 4
Το ενημερωτικό δελτίο - όπως αναφέρθηκε στο 1ο άρθρο - της αρχικής δημόσιας προσφοράς που εκδόθηκε για να ελκύσει επενδυτές αναφέρει: « Η Τράπεζα επωφελείται του τόκου σε όλα τα χρήματα που δημιουργεί από το τίποτε». 5 Μ’ αυτή την αφύσικηδιαδικασία γεννήθηκε η πιο σημαντική κεντρική τράπεζα, 6 έχοντας το δικαίωμα της δημιουργίας του χρήματος από το τίποτε γραμμένο μέσα στον καταστατικό της χάρτη! Ήταν λοιπόν λογικό από τους πρώτους μετόχους, πλην του Paterson και της παρέας του, να είναι ο βασιλιάς William ΙΙΙ και η βασίλισσα Mary, 7 ο Δούκας και η Δούκισσα του Marlborough και πιο πίσω ορισμένα πρωτοκλασάτα μέλη του Αγγλικού Κοινοβουλίου. Μ’ αυτό τον τρόπο ξεκίνησε η πολυσυζητημένη Πιστωτική Επανάσταση (Credit Revolution) στο Λονδίνο, η οποία είχε ως οργανωτική δομή της δημιουργίας του χρήματος το τραπεζογραμμάτιο, που δημιουργείται από το χρέος με ‘κοπανιστό αέρα’ από το par excellence εργοστάσιο χρήματος την ξακουστή Τράπεζα της Αγγλίας.
Το πώς δημιουργείται το τραπεζογραμμάτιο από ‘κοπανιστό αέρα’ αφορά το δεύτερο σκέλος του σχεδίου της ιδρυθείσης εταιρίας με τ’ όνομα Τράπεζα της Αγγλίας. Το πρώτο σκέλος, όπως αναφέρθηκε, συνίστατο από την καταβολή των £ 1.2 εκατ. στην κυβέρνηση ως δάνειο με επιτόκιο 8% και σε ανταλλαγή έλαβε χρεόγραφό της ισόποσης αξίας. Το δεύτερο σκέλος απαρτίζεται από τη ρήτρα ετήσιου επιδόματος £ 100.000 8 και πέραν αυτού η εταιρία μπορούσε να δημιουργήσει τραπεζογραμμάτια ίσου ποσού με δάνεια που θα χορηγούσε στην κυβέρνηση. Ούτως, η Τράπεζα δεν είχε μόνο καταβάλει το ποσό των £ 1.2 εκατ. στην κυβέρνηση, αλλά της επιτρέπονταν να το ανακτήσει με την έκδοση νέου χρήματος υπό μορφή τραπεζογραμματίων και να τα διαθέσει για επικερδείς εμπορικές συναλλαγές, προεξοφλώντας γραμμάτια και χορηγώντας δάνεια. Όπως βλέπουμε, με μια πράξη δανειοδότησης, η Τράπεζα αυξάνει την προσφορά του χρήματος στην οικονομία και ταυτόχρονα κάνει διπλό κέρδος.
Η Τράπεζα της Αγγλίας είναι όντως ένα επαναστατικό ίδρυμα, μια ανώνυμος εταιρία παραγωγής χρήματος που με μια αλχημεία το χρήμα δημιουργείται ταυτόχρονα από το χρέος. Η πρωτόγνωρη αυτή καινοτομία έφερε τα «πάνω κάτω» στο διεθνές τραπεζικό σύστημα. Ο λόγος διττός. Τα τραπεζογραμμάτια είναι δημιούργημα χρέους πληρωτέα στον κομιστή - ήτοι μεταβιβάζονται ελεύθερα από χέρι σε χέρι, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα. Ωστόσο, η έκδοση βασίζεται σε χρεόγραφα που προήλθαν από τον δανεισμό του κράτους. Αυτά τίθενται ως εξασφάλιση (collateral) για τη δημιουργία νέων τραπεζογραμματίων από λεπτό αέρα. Αυτό το είδος περιουσιακού στοιχείου ως ασφάλιστρο, σκέφτηκαν οι σχεδιαστές της Τράπεζας, είναι πιο ασφαλές από το χρυσό & άργυρο, διότι δεν μπορεί να φαλιρίσει, παρά μόνο μαζί με το Έθνος.
Συνεπώς, η ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας συνιστά ένα γεγονός ιστορικής σημασίας, διότι θεσμοθετήθηκε για χάρη της ιδιωτικής δύναμης και του κέρδους προς όφελος μιας μικρής ομάδας εύπορων ατόμων, αντί προς όφελος της κοινωνίας. Η σύστασή της, απεικονίζει στην πραγματικότητα μια τρομερή οπισθοδρόμηση στη νομισματική εξέλιξη διότι προήγαγε σε θεσμό στο σύγχρονο κόσμο την τοκογλυφία (usury), που ήταν από την αρχαία εποχή κατακριτέα και μισητή στην κοινωνία. Και επιβραβεύει τις παράνομες και αθέμιτες πρακτικές των χρυσοχόων, με την υιοθέτηση του μηχανισμού δημιουργίας του χρήματος από το χρέος με επιβάρυνση τον τόκο. Έτσι έμελε να κυριαρχήσει παγκοσμίως ένας τραπεζικός οργανισμός, που γεννά το χρήμα με πιστώσεις από λεπτό αέρα και μαζί, τις οικονομικές εκρήξεις και χρεοκοπίες.
-
1 Andreas Andreades, History of the Bank of England, 1909, 4th edition, Frank Cass & Co, 1966 p. 72
2 Edward Griffin, The Creature from Jekyll Island, American Media, 1994, 5thed. 2010 p. 176. Ο Griffin, δηλώνει ότι το American Heritage Dictionary ορίζει το cabal ως “conspiratorial group or plotters or intriguers”. Και προσθέτει, « δεν υπάρχει πιο ακριβής ορισμός να περιγράψει τη μυστικότητα και το μυστήριο που περιέβαλε αυτή την συνάντηση των ‘ πολιτικών επιστημόνων’ και των ‘ επιστημόνων του χρήματος’», που σφυρηλάτησε ένα σχέδιο επτά σημείων τα οποία θα εξυπηρετούσαν αμοιβαία τα συμφέροντα τους : 1) η κυβέρνηση θα χορηγήσει άδεια στους επιστήμονες του χρήματος να δημιουργήσουν μια τράπεζα, 2) Η Τράπεζα θα έχει το μονοπώλιο έκδοσης χαρτονομίσματος που θα κυκλοφορεί ως τραπεζογραμμάτιο της Αγγλίας, 3) Η Τράπεζα θα έχει το δικαίωμα να δημιουργήσει χρήμα από το τίποτε, με στήριξη μόνο ένα κλάσμα της συνολικής ποσότητας του νομίσματος (coin), 4) Οι επιστήμονες του χρήματος θα διαθέσουν στο κράτος όσο χρήμα αυτό χρειασθεί, 5) Το χρήμα που θα δημιουργηθεί για δάνεια της κυβέρνησης θα έχει ως εξασφάλιση (collateral) τα χρεόγραφα του κράτους, 6) Παρότι το χρήμα θα δημιουργηθεί από το τίποτε και θα στοιχίζει τίποτε, το κράτος θα πληρώσει επιτόκιο 8% στο δανειζόμενο ποσό, 7) Τα χρεόγραφα του κράτους θα θεωρηθούν ως «αποθεματικά» (reserves) για τη δημιουργία επιπρόσθετου πιστωτικού χρήματος από το τίποτε για το ιδιωτικό εμπόριο, το οποίο επίσης θα κερδίζει τόκο από τη στιγμή που χορηγείται το δάνειο.
1 Andreas Andreades, History of the Bank of England, 1909, 4th edition, Frank Cass & Co, 1966 p. 72
2 Edward Griffin, The Creature from Jekyll Island, American Media, 1994, 5thed. 2010 p. 176. Ο Griffin, δηλώνει ότι το American Heritage Dictionary ορίζει το cabal ως “conspiratorial group or plotters or intriguers”. Και προσθέτει, « δεν υπάρχει πιο ακριβής ορισμός να περιγράψει τη μυστικότητα και το μυστήριο που περιέβαλε αυτή την συνάντηση των ‘ πολιτικών επιστημόνων’ και των ‘ επιστημόνων του χρήματος’», που σφυρηλάτησε ένα σχέδιο επτά σημείων τα οποία θα εξυπηρετούσαν αμοιβαία τα συμφέροντα τους : 1) η κυβέρνηση θα χορηγήσει άδεια στους επιστήμονες του χρήματος να δημιουργήσουν μια τράπεζα, 2) Η Τράπεζα θα έχει το μονοπώλιο έκδοσης χαρτονομίσματος που θα κυκλοφορεί ως τραπεζογραμμάτιο της Αγγλίας, 3) Η Τράπεζα θα έχει το δικαίωμα να δημιουργήσει χρήμα από το τίποτε, με στήριξη μόνο ένα κλάσμα της συνολικής ποσότητας του νομίσματος (coin), 4) Οι επιστήμονες του χρήματος θα διαθέσουν στο κράτος όσο χρήμα αυτό χρειασθεί, 5) Το χρήμα που θα δημιουργηθεί για δάνεια της κυβέρνησης θα έχει ως εξασφάλιση (collateral) τα χρεόγραφα του κράτους, 6) Παρότι το χρήμα θα δημιουργηθεί από το τίποτε και θα στοιχίζει τίποτε, το κράτος θα πληρώσει επιτόκιο 8% στο δανειζόμενο ποσό, 7) Τα χρεόγραφα του κράτους θα θεωρηθούν ως «αποθεματικά» (reserves) για τη δημιουργία επιπρόσθετου πιστωτικού χρήματος από το τίποτε για το ιδιωτικό εμπόριο, το οποίο επίσης θα κερδίζει τόκο από τη στιγμή που χορηγείται το δάνειο.
3 Stephen A. Zarlenga, The Lost Science of Money, American Monetary Institute, 2002, 1st ed., p. 287
4 Στο Mercers’ Chapel, αναφέρει ο Ανδρέας Ανδρεάδης, ήταν τα κεντρικά γραφεία της εταιρίας και εκεί έγιναν οι εγγραφές για την αγορά των μετοχών που ξεκίνησαν στις 21 Ιουνίου 1694, ό. π., σελ. 73
5 Caroll Quigley, Tragedy and Hope, A History of the World in our Time, p. 49, “ The Bank hath benefit of interest on all moneys which it creates out of nothing”. Επίσης, ο Quigley αναφέρει ότι « αυτό που επέτυχε ο William Paterson με την Τράπεζα της Αγγλίας, επαναλήφτηκε από τον Sir Edward Holden, ιδρυτή της Midland Bank στις 18 Δεκεμβρίου 1907, και είναι βεβαίως, γενικώς αποδεκτό σήμερα»
6 Η πρώτη κεντρική τράπεζα του κόσμου ήταν η Riskbank της Σουηδίας, η οποία ιδρύθηκε το 1668.
6 Η πρώτη κεντρική τράπεζα του κόσμου ήταν η Riskbank της Σουηδίας, η οποία ιδρύθηκε το 1668.
7 Glyn Davies, History of Money, From Ancient Times to the Present Day, 3rd edition, University of Wales Press, 2002, p. 260. Το μετοχικό κεφάλαιο ήταν ευρέως διασκορπισμένο και η κυριότητα των μετοχών ανά άτομο περιορίζονταν σε £ 10.000. Μετά την 1η Ιουλίου 1694, αυξήθηκε σε £ 20.000. Ο βασιλιάς Γουίλιαμ και η βασίλισσα Μαίρη γράφτηκαν για την απόκτηση του μάξιμουμ των μετοχών.
8 Το ετήσιο επίδομα £ 100.000 είναι το άθροισμα πληρωμής τόκου £ 96.000 (£ 1.2 εκατ. × 0.08) και η «προμήθεια» £ 4.000 ετησίως, ως έξτρα αμοιβή της διοίκησης για την εξυπηρέτηση του δανείου.
18 Μαρτίου 2020 / Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου