Ο Καστοριάδης για Ισλάμ και Τουρκία

Κορνήλιος Καστοριάδης

Ένα απόσπασμα από το βιβλίο του  «H άνοδος της ασημαντότητας»:

ΤΙΣ ΠΤΑΙΕΙ

Οι Άραβες καταγγέλλουν συνεχώς ότι για όλα τα κακά που τους ταλαιπωρούν: εξαθλίωση, έλλειψη δημοκρατίας, διακοπή της εξέλιξης του πολιτισμού τους κ.λπ. ευθύνεται η αποικιοκρατία την οποία υπέστησαν από τους Ευρωπαίους.

Ωστόσο, η αποικιοκρατία σε αρκετές αραβικές χώρες διήρκεσε στη χειρότερη περίπτωση 130 χρόνια (αυτό συνέβη στην Αλγερία, 1830-1962). Όμως οι ίδιοι αυτοί Άραβες, πριν από την αποικιοκρατία των Ευρωπαίων, είχαν υποστεί για 5 αιώνες το ζυγό των Τούρκων. H τουρκική κυριαρχία στην εγγύς και τη Μέση Ανατολή αρχίζει τον 15ο αιώνα και τελειώνει το 1918. Αλλά οι Άραβες και οι Τούρκοι κατακτητές τους, που ήταν ομόθρησκοί μουσουλμάνοι, δεν μιλούν ποτέ για την κυριαρχία αυτή.

Πάντως, η εξέλιξη της αραβικής κουλτούρας σταμάτησε το 11ο με 12ο αιώνα, δηλαδή οκτώ αιώνες πριν καν να μπορεί να γίνει λόγος για την κατακτητική επέκταση της Δύσης.

Η ανάπτυξη στην Ελλάδα – Το τέλος της ουτοπίας

Γράφει ο Μανώλης Ροζάκης

Μετά από μία τεράστια οικονομική καταστροφή (ειδικότερα στις χώρες του νότου) σε συνδυασμό με την εμφάνιση ακροδεξιών μορφωμάτων και την ασύλληπτη μεταναστευτική κρίση, οδηγούμαστε σε ένα κρίσιμο και αποφασιστικό ερώτημα, το οποίο εγείρεται στην «ανατολή» της 4ης βιομηχανικής επανάστασης:

Τί μοντέλο διακυβέρνησης άραγε επιθυμούμε; Ένα μοντέλο που βασίζεται σε δίκαιη ανάπτυξη με οικολογική τεχνική πρόβλεψη, σε μία όσο το δυνατόν πιο συνεκτική κοινωνία –με κέντρο τον άνθρωπο– διεκδικώντας μία αντίστοιχα πιο λειτουργική σχέση με τις προσδοκίες των αγορών;

Ή μήπως προτιμούμε την ανεξέλεγκτη επέκταση του δοκιμασμένου παραδείγματος ενός ‘νεοφιλελεύθερου σοκ’ της κοινωνίας και της εργασίας, στη βάση ψυχρών τεχνοκρατικών δεικτών, μίας έξω-παραγωγικής (χρηματοπιστωτικής) οικονομίας με ανέφικτους στόχους (και επανειλημμένως λαθεμένων προβλέψεων); Η αγορά δεν ήταν, δεν είναι και δεν θα γίνει ποτέ μία «τέλεια» αγορά, ούτε καν πραγματικά ανταγωνιστική, με την ευσεβή έννοια που της δίνουν τα εγχειρίδια πολιτικής οικονομίας, έλεγε ο Κορνήλιος Καστοριάδης.

Η ασημαντότητα κυριαρχεί όταν δεν αναπτύσσεται ο άνθρωπος, μα η οικονομία

Απόσπασμα από το βιβλίο του Κορνήλιου Καστοριάδη, Η άνοδος της ασημαντότητας, μτφ Κ.Κουρεμένος, Υψιλον, 2000

Το ζητούμενο είναι να αναπτυχθεί ο άνθρωπος

«Αν εξετάσουμε τη σημερινή κατάσταση, κατάσταση αποσύνθεσης και όχι κρίσης, την κατάσταση αποσάθρωσης των δυτικών κοινωνιών, τι βλέπουμε να είναι το απαιτούμενο;

Με δεδομένη την οικολογική κρίση, την ακραία ανισότητα της κατανομής των πόρων μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών, την απόλυτη σχεδόν αδυναμία να συνεχίσει το σύστημα τη σημερινή του πορεία, το απαιτούμενο είναι μια νέα φαντασιακή δημιουργία που η σημασία της δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα ανάλογο στο παρελθόν, μια δημιουργία που θα έβαζε στο κέντρο της ζωής του ανθρώπου σημασίες άλλες από την αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, που θα έθετε στόχους ζωής διαφορετικούς, για τους οποίους οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν πως αξίζουν τον κόπο. Αυτό θα απαιτούσε φυσικά μια αποδιοργάνωση των κοινωνικών θεσμών, των σχέσεων εργασίας, των οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών σχέσεων.